02 Omgeving

We zorgen ervoor dat er voldoende, passende en betaalbare woningen zijn voor al onze inwoners.

• We zetten in op versnelling van de woningbouwopgave.
• We bouwen betaalbaar en sociaal voor de juiste doelgroepen.
• We gaan voor de juiste mix van instrumenten voorhanden om betaalbaar en sociaal het bouwen en om deze woningen in dit segment te behouden.
• Wij zetten in op de verbetering van de leefbaarheid van onze dorpen, wijken en buurten.
• We zorgen voor een gezonde leefomgeving en zetten daarbij in op het verduurzamen  van de woningvoorraad, gezondheidsbevordering, klimaatadaptatie, natuur-inclusiviteit en vergroening en ruimte voor ontmoetingsplaatsen.

• Uitvoering geven aan het programma Wonen
• Advisering woningbouwprogramma's verschillende projecten
• Stimuleren doorstroming
• Prestatieafspraken met woningcorporaties opstellen en uitvoeren
• Verduurzamingsopgave bestaande en nieuwe woningen
• Regionale en subregionale samenwerking beleidsveld wonen

Het programma Wonen wordt vastgesteld in de raad van november 2023. Dit Programma zet de koers uit voor de komende vijf jaar. In aansluiting op het perspectief van de Omgevingsvisie Renkum 2040 kijken we in dit programma ook door naar de langere termijn. Met dit Programma staan we klaar om verwachte groei van huishoudens in onze gemeente te faciliteren voor de juiste doelgroepen en een bijdrage te leveren aan de regionale woonopgaven. De gemeentelijke Woonzorgvisie is onderdeel van dit programma Wonen.
De opgaven op het gebied van wonen en leefomgeving zijn groot. En we leven in een tijd met veel onzekerheden. Wij nemen als gemeente daarom meer regie op ontwikkelingen in de woningvoorraad en de woningbouw. Dit doen we vanuit het belang van huidige en toekomstige inwoners. Zo kunnen zij fijn samen (blijven) wonen in een de dorpen van Renkum.

Het tekort aan passende en betaalbare woningen is nijpend. Door het Rijk wordt dit ook erkend. De Nationale Woon- en Bouwagenda, uitgewerkt in onderliggende programma’s en regionale woondeals, moeten het bouwtempo opvoeren. De regionale Woondeal 2.0 vertaalt dit door voor de regio Arnhem-Nijmegen. Op lokaal niveau ligt de verantwoordelijkheid bij ons als gemeente, in samenwerking met onze partners. Dit vraagt om een goede monitoring van ambities en uitvoering.

We willen de komende tijd uitwerking geven aan het programma Wonen aan de hand van de volgende thema's:

We versnellen de bouwopgave

We hebben een woningtekort en het aantal huishoudens groeit. Daarom willen we, conform de ambities van de Omgevingsvisie, Collegeperspectief en Woondeal 2.0 versnelt voldoende passende woningen realiseren, voor de juiste doelgroepen (starters, ouderen, maar ook bijzondere doelgroepen zoals statushouders en verschillende zorgdoelgroepen). De opgave voor Renkum is realisatie van 950 woningen in de periode 2022-2030 (conform recent woningbehoefteonderzoek) en minimaal 100 tijdelijke woningen (waarvan 100 in deze collegeperiode).
Met "versnelt" bedoelen we dat de productie omhoog moet ten opzichte van de huidige productie. We willen dat onder meer gaan doen door de randvoorwaarden om snel projecten te kunnen draaien goed in te richten (o.m. verbeteren RO-processen, heldere participatie, inzet juiste instrumentarium en zorgen voor uitvoerbaar beleid). Hier zijn we overigens al mee gestart.
We willen bereiken dat onze huidige en toekomstige inwoners tijdig voldoende en passende huisvesting hebben.

We zorgen voor een passende voorraad: betaalbaar, gevarieerd en duurzaam

Betaalbaarheid van het wonen zien we als een belangrijk streven, ook in het kader van bestaanszekerheid voor iedereen. Het streven voor de totale nieuwbouwproductie is 75% betaalbaar, met als ondergrens de opgave uit de Woondeal 2.0 van 2/3 betaalbaar. We werken daarbij in alle dorpen aan gemengde wijken met meerdere woonvormen en een passend woningaanbod voor al onze inwoners. We werken aan genoeg betaalbare, goede en passende woningen en beperking van de wachttijden voor sociale huurwoningen (door voldoende sociale huurwoningen toe te voegen en doorstroming te bevorderen).

Voor dit en voorgaand speerpunt stellen we voor in de begroting voor een periode van drie jaar een bedrag van € 75.000 op te nemen. Dit budget is nodig voor het opstellen en inzetten van het juiste volkshuisvestelijk instrumentarium, zoals de huisvestingsverordening en doelgroepenverordening, de implementatie van nieuwe wetgeving (zie hieronder), uitwerking specifiek beleid al dan niet samen met onze partners (b.v. verdichtingsopgave bezit toegelaten instellingen). Dit budget kan ook worden aangewend voor cofinanciering bij de aanvraag van subsidies. Zonder inzet van beschikbare financiële middelen als cofinanciering, is het aanboren van subsidies kansloos.

nieuwe wetgeving
In het verlengde van de sterkere landelijke regie wordt nu en in de komende tijd gewerkt aan aanpassingen in de wetgeving. Zo is onlangs de Wet goed verhuurderschap in werking getreden. Daarnaast is de Wet Versterking Regie Volkshuisvesting die ervoor moet zorgen dat overheden het juiste gereedschap hebben om nu en in de toekomst te sturen op hoeveel, waar en voor wie er gebouwd wordt. Ook de Huisvestingswet wordt op dit moment herzien. Deze nieuwe wetgeving krijgt in de komende jaren haar doorwerking in lokaal woonbeleid.

We zorgen voor een thuis voor iedereen: aandachtsgroepen, wonen met zorg

In de woonzorgvisie (onderdeel van het programma Wonen) zijn ouderen, statushouders, uitstroom vanuit beschermd wonen en maatschappelijke opvang, arbeidsmigranten en woonwagenbewoners opgenomen als aandachtsgroepen. Bij al deze doelgroepen zien we een oplopende vraag aan huisvesting (in onder meer de sociale huursector) door verschillende maatschappelijke trends. Door de schaarste op de woningmarkt is het huisvesten een uitdaging. Daarnaast hebben deze doelgroepen een mate van kwetsbaarheid wat het realiseren van passende huisvesting complex maakt.
Om ervoor te zorgen dat alle doelgroepen een plek krijgen binnen de uitvoering van de woonzorgvisie en er geen concurrentiestrijd ontstaat tussen verschillende doelgroepen met een huisvestigings-behoefte moeten we dit centraal beleggen bij een programmaregisseur ‘doelgroepen’. Voor deze programmaregisseur ‘doelgroepen’ stellen we voor in de begroting voor een periode van drie jaar een bedrag van € 120.000 op te nemen (28 uur, schaal 11 voor 3 jaar, wat neer komt op circa € 80.000 per jaar, plus een jaarlijks werkbudget van € 40.000).

We zorgen voor vitale leefgemeenschappen: focus op de dorpen

Bij leefbaarheid staan in onze ogen vitale leefgemeenschappen centraal. Dat betekent dat mensen elkaar kennen, bewust met elkaar samenleven en andere wijk- en dorpsgenoten ontmoeten en hun talenten inzetten voor een fijne, gezonde woon- en leefomgeving. Met een gezonde mix van inwoners en woningtypen, in wijken waar iedereen welkom is. En waar sprake is van een goede balans tussen mensen die zelfredzaam zijn en mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben (‘dragers’ en ‘vragers’). Wijken moeten daar fysiek op zijn ingericht, met onder meer ontmoetingsplaatsen en een veilige en toegankelijke buitenruimte met voldoende plek voor langzaam rijdend verkeer, oog voor positieve gezondheid en bewegen.

De dorpse manier van samen leven in Renkum, waarin mensen met verschillende achtergronden, inkomens en leeftijden met elkaar samenleven, moet behouden blijven. Daarvoor is naast de fysieke inrichting ook de sociaal-maatschappelijke infrastructuur van de wijken van belang. Publieke voorzieningen voor iedere inwoner dichtbij en toegankelijk (sport, bewegen, muziek ontmoeting, zorg en ondersteuning).
In de begroting is reeds budget gereserveerd voor het “Integraal ontwikkelen leefomgeving”. Voor 2023, 2024 en 2025 is in de begroting budget gereserveerd voor een programma-regisseur die deze opgaven voor de leefomgeving - waar de leefbaarheidsopgaven een belangrijk onderdeel van zijn - oppakt (2023: € 23.000, 2024: € 62.000 en  2025: € 40.000).
De regisseur gaat aan de slag met het aanbrengen van samenhang tussen en versnelling in de diverse opgaven in de leefomgeving, vooral ter versterking van de leefbaarheid.
De werkzaamheden voor dit thema van het programma Wonen (“We zorgen voor vitale leefgemeenschappen: focus op de dorpen”) kunnen uitstekend bij deze programma-regisseur worden belegd.
In het kader van het programma Wonen hoeft voor dit thema dus geen aanvullend budget te worden gereserveerd.

Tot op heden hebben we binnen de beschikbare financiële middelen en beschikbare capaciteit invulling gegeven aan bovenstaande. We zien echter dat zowel kwantitatief (950 permanente woningen en minimaal 100 tijdelijke woningen) als kwalitatief (bouwen voor de juiste doelgroepen) deze opgave veel omvangrijker en complexer is dan tijdens voorgaande collegeperioden. En dat deze opgave nog steeds aan complexiteit toeneemt. Denk in willekeurige volgorde onder andere aan stikstof, natura2000 grenzen, inzet op participatie,  kostenverhogingen tijdens de bouw zelf, groei van statushouders en andere woningzoekenden. Deze veel grotere opgave vraagt ook een meer beleidsmatige, strategische en integrale aanpak. Om zowel met interne als met externe partijen, zoals woningbouwcoöperaties, deze omvangrijke opgave een serieuze kans te geven is extra inzet van capaciteit onontbeerlijk.